Monday, January 25, 2021
  • About Us
  • ImagiNATION
  • Adverts
  • Rate Card
  • Contact Us
The Nation Online
  • Home
  • News
  • Politics
  • Business
  • Entertainment
  • Life & Style
    • Every Woman
      • Soul
      • Family
    • Religion
    • Feature
  • Society
  • Opinion
  • Sports
  • Chichewa
  • Enation
No Result
View All Result
  • Home
  • News
  • Politics
  • Business
  • Entertainment
  • Life & Style
    • Every Woman
      • Soul
      • Family
    • Religion
    • Feature
  • Society
  • Opinion
  • Sports
  • Chichewa
  • Enation
No Result
View All Result
No Result
View All Result
Home Chichewa

‘Olandira makuponi pano mu 2016 sadzalandiranso’

by Steven Pembamoyo
12/12/2015
in Chichewa
3 min read
0
Share on FacebookShare on TwitterShare on WhatsAppShare on LinkedinLinkedinShare via Email

 

Boma lati kuyambira chaka chino, yemwe wapindula nawo mupologalamu ya zipangizo zaulimi zotsika mtengo ya Farm Input Subsidy Programme (Fisp) wadyapo gawo lake lotsiriza chifukwa chaka chamawa kunka mtsogolo

RelatedHeadlines

Amapita kukagula zomwera tiyi

Anatchezera

Odzipha akuchuluka

sadzapezekanso pamndandanda wa olandira makuponi.

Nduna ya zamalimidwe, ulimi wamthirira ndi chitukuko cha madzi, Allan Chiyembekeza, ndiye adalengeza izi pamsonkhano wa atolankhani kulikulu la undunawu mu mzinda wa Lilongwe Lachiwiri lapitali.

Iye adati boma lachita izi poona kuti anthu omwe amapindula mupologalamuyi ndi omweomwewo koma saonetsa kusintha kulikonse, zomwe zidachititsa maiko ndi nthambi zomwe zimathandizirapo m’pologalamuyi kugwa mphwayi.

Mwayi womaliza: Ogula feteleza ndi mbewu za sabuside chaka cha mawa  adzadzigulira okha
Mwayi womaliza: Ogula feteleza ndi mbewu za sabuside chaka cha mawa
adzadzigulira okha

“Pologalamuyi idayambitsidwa ndi cholinga chopatsa alimi poyambira kuti zikawayendera azidzidalira koma malipoti akusonyeza kuti anthu omweomwewo ndiwo amalandira makuponi chaka n’chaka popanda kuonetsa

kusintha kulikonse,” adatero Chiyembekeza.

Iye adati poona izi, boma laganiza kuti lipereke mwayi umodziumodzi kwa anthu oyenera thandizoli ndipo yemwe zimukanike azidzionera yekha zochita mtsogolo chifukwa mwayi upita kwa anthu ena.

“Pakalipano, tili ndi mndandanda wa alimi a chimanga okwana 4.2 miliyoni ndipo mwa amenewa, tasankhamo alimi 1.5 miliyoni omwe athandizike chaka chino koma asayembekezere kuti chaka chamawa adzapezekanso pamndandanda wa alimi olandira makuponi,” adatero Chiyembekeza.

Koma wapampando wa komiti ya zaulimi m’Nyumba ya Malamulo, Felix Jumbe, sakugwirizana ndi ganizoli ponena kuti kumeneku kukhala kuweta umphawi wadzawoneni m’dziko muno.

Potsirapo ndemanga pa zomwe Chiyembekeza adanena, Jumbe adati n’zosatheka anthu ovutikitsitsa kusintha n’kukhala odzidalira paokha chifukwa cha matumba awiri a feteleza ndi paketi imodzi ya mbewu chifukwa zosowa pamoyo ndi zambiri.

“Zimenezi n’kungofuna kunyeketsa Amalawi opsa kalewa. Zoona munthu angasinthe ndi matumba awiri a feteleza ndi paketi imodzi ya mbewu basi? Ngati akufuna apange ndondomeko yabwino adzapereke zipangizo zokwanira zoti mlimi akhozadi kuimirapo iwo akasiya kupereka thandizo,” adatero Jumbe.

Iye adati m’maiko ena monga Zambia, alimi ena adakwanitsa kuima paokha chifukwa boma lidawapatsa zipangizo zokwanira-matumba 8 mlimi mmodzi-moti pano adaleka kudalira boma.

Jumbe adati njira yomwe boma la Malawi limatsata mupologalamu ya sabuside ndi yongopeputsa alimi osati kutukula ulimi monga momwe maiko otukuka adachitira kwawo.

Naye mfumu yaikulu Kabudula ya ku Lilongwe idadandaula ndi ndondomekoyi yatsopanoyi ponena kuti zikakhala choncho ndiye kuti anthu ambiri azivutika ndi njala komanso umphawi.

“Alimi ambiri malo awo olima ndi ochepa kwambiri moti ngakhale akolole n’kugulitsa zonse sangadzakwanitsebe kugula feteleza ndi mmene udakwerera mtengomu. Thumba limodzi la feteleza ndi K23 000 pomwe la

chimanga ndi K5 000 kutanthauza kuti mlimi akuyenera kusunga matumba 5 a chimanga kuti adzagule thumba limodzi la feteleza.

“Nanga poti alimi ambiri amafuna matumba a feteleza 4 kapena kuposa apo ndiye kuti agulitse matumba angati a chimanga kuti aime paokha? Mwinanso pakhomopo pali ana angapo akufunika fizi, zovala ndi kudya,” adatero Kabudula.

Mwezi wathawu, akadaulo pankhani za kayendetsedwe ka chuma a Economics Association of Malawi (Ecama) adalangiza boma kuti pologalamu ya sabuside ikuyenera kutha kaamba koti imapsinja ndondomeko ya chuma (bajeti).

Ngakhale m’madera ambiri mvula yobzalira yagwa kale, katundu wa sabuside yemwe wafika kale m’misika yomwe idakhazikitsidwa kuti anthu azikagulira zipangizozi sakukwana theka la katundu yense yemwe akufunika mupologalamuyi.

Mu pologalamu ya chaka chino, boma lakonza feteleza wokwana matani 150 000 omwe yemwe agawidwe pakatimpakati wokulitsira ndi wobereketsera ndipo matani okwana 3 000 ndi a mbewu za mtundu wa nyemba, soya, khobwe, nandolo ndi mtedza.

China chomwe chasintha mu pologalmu ya chaka chino ndi mitengo yomwe alimi azigulira zipangizozi monga K3 500 thumba la fetereza, K1 500 mbewu yachimanga ndinso K500 mbewu za mtundu wa nyemba.

Mitengoyi ndiyokwererapo kuyerekeza ndi mitengo yammbuyomu ati pofuna kuchepetsa ndalama zomwe boma limaononga mupologalamuyi.

Nduna ya zachuma Goodall Gondwe adati boma limaononga ndalama zankhaninkhani mupologalamuyi motero lidaona kuti n’koyenera kuwonjezera ndalama yomwe alimi amaikapo mupologalamuyi.

Iye adatinso kusintha kayendetsedwe ka pologalamuyi kuli pamndandanda wa zomwe maiko othandiza dziko lino adapereka kuboma la Malawi ngati likufuna kuti thandizo la zachuma liyambirenso kubwera.n

Previous Post

Safe sexting

Next Post

Let’s not dance around the Road Levy

Related Posts

marriage | The Nation Online
Chichewa

Amapita kukagula zomwera tiyi

January 3, 2021
Chichewa

Anatchezera

January 3, 2021
An illustration of court proceedings
Chichewa

Odzipha akuchuluka

January 3, 2021
Next Post

Let’s not dance around the Road Levy

Trending Stories

  • covid 2 | The Nation Online

    SA returnees in forced quarantine

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • court rebuffs apm on frozen account

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Tonse faulted on former presidents’ benefits

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Wasteful Chakwera

    0 shares
    Share 0 Tweet 0
  • Citizens power brings change

    0 shares
    Share 0 Tweet 0

Opinions and Columns

My Turn

Behaviour change key in Covid-19 fight

January 25, 2021
Emily Mkamanga

Citizens power brings change

January 24, 2021
Search Within

The rural farmer needs to take centre stage

January 24, 2021
My Thought

Spread hope not fear

January 24, 2021
  • Values
  • Our Philosophy
  • Editorial policy
  • Advertising Policy
  • Code of Conduct
  • Plagiarism disclaimer
  • Disclaimer
  • Privacy Policy
  • Terms of use

© 2021 Nation Publications Limited. All Rights Reserved.

No Result
View All Result
  • Home
  • News
  • Politics
  • Business
  • Entertainment
  • Life & Style
    • Every Woman
      • Soul
      • Family
    • Religion
    • Feature
  • Society
  • Opinion
  • Sports
  • Chichewa
  • Enation

© 2020 Nation Publications Limited. All Rights Reserved.

This website uses cookies. By continuing to use this website you are giving consent to cookies being used. Visit our Privacy and Cookie Policy.